Στο Ολοκαύτωμα της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, αλλά και στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ήταν αφιερωμένη η διπλή εκδήλωση που διοργάνωσαν οι σύντεκνοι της πόλης μας. Η φιλόξενη Εστία τους υποδέχτηκε για άλλη μια φορά τα μέλη της, αλλά και τους φίλους της, που έλκουν καταγωγή από κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Ο πρόεδρος του συλλόγου Γιώργος Συριανόγλου, αφού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους, τους ευχαρίστησε για την παρουσία που δίνουν σε κάθε τους εκδήλωση. Υπογράμμισε όμως πως δεν είναι μόνο οι εκδηλώσεις που διοργανώνουν μέσα από τις οποίες αναδεικνύουν τον πολιτισμό και τα έθιμα της Κρήτης. Εκτός από αυτές γίνονται και άλλες που αφιερώνονται σε γεγονότα που υπήρξαν σταθμοί στην ιστορία της μεγαλονήσου και ολόκληρης της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό κάλεσε τον κρητικό ιερέα - φιλόλογο πατήρ Γεώργιο Φραγκιαδάκη να τελέσει επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθως να παρουσιάσει εκτενώς τα ιστορικά γεγονότα.
Από το Αρκάδι στην Ένωση Ελλάδος - Κρήτης
Ο ιερωμένος έχει γράψει στο παρελθόν βιβλία που αναφέρονται στη γενέτειρά του. Μάλιστα τα συγγραφικά έργα του, έχουν αποσπάσει τιμητικές διακρίσεις από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ξεκίνησε την ομιλία του με το εξής τετράστιχο:
Αρκάδι μου πανέμορφο
Λαμπρό είναι το φως σου
Πριν ξεκινήσω να μιλώ
Θα γονατίζω ομπρός σου.
![]()
Έκανε λόγο για Κρήτες που είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Στο σημείο αυτό παρουσίασε και κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στους ιστορικούς. Στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, το 57% των χρημάτων του αγώνα όλης της Ελλάδος προερχόταν από την Κρήτη και αποτελούσαν έσοδα από την ελαιοπαραγωγή. Οι ξεσηκωμοί των Κρητών κατά τον 19ο αιώνα εξανάγκασαν τους Τούρκους να παραχωρήσουν την Κρήτη στην Αίγυπτο. Την περίοδο εκείνη γίνονται και κάποια τεχνικά έργα. Όμως ο πόθος για την ανεξαρτησία κυριαρχεί. Έτσι το 1856 η Πύλη αναγκάζεται να δώσει κάποια δικαιώματα στους χριστιανούς. Ο αγώνας συνεχίζεται με συνεχείς επαναστάσεις. Κάποια στιγμή οι τουρκικές δυνάμεις μαζεύονται στο Αρκάδι. Ο φρούραρχος Δημακόπουλος από τη Βυτίνα, τους εξηγεί πως δεν προσφέρεται το Αρκάδι για άμυνα. Την ώρα που εισέβαλαν οι Τούρκοι και έγινε η μεγάλη σφαγή, οι αμυνόμενοι έβαλαν φωτιά στην μπαρουταποθήκη του Μοναστηριού. Λέγεται πως τη σπίθα άναψε ο ιερομόναχος Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης από το Άδελε Ρεθύμνου (Γιαμπουδοκωστής).
Αυτή η φλόγα άναψε
Μέσα εδώ στην κρύπτη
Και από άκρου σε άκρου φώτιζε
Τη δοξασμένη Κρήτη
Ήτανε φλόγα του Θεού
Μέσα εις την οποία
Κρήτες ολοκαυτώθηκαν
Για την ελευθερία.
Αρκάδι Φραγκοκάστελο
ΘέρισοΜελιδώνι
Και Μίλατος διδάξατε
Την οικουμένη όλη.
"Δεν ήταν νησί"
Το 1869 τελειώνει η Κρητική Επανάσταση. Ο πόθος για Ένωση όμως δεν σβήνει για τον Κρητικό. Η Πύλη υποχωρεί. Οι σύμμαχοι μας κοροϊδεύουν. Το 1878 υπογράφεται η σύμβαση της Χαλέπας. Τότε δημιουργούνται δύο κόμματα στην Κρήτη. Οι Καραβανάδες και οι Ξυπόλητοι. Υπήρξαν και άλλες φωνές. Μια από αυτές ζητούσε να γίνει το νησί αγγλικό προτεκτοράτο. Έτσι ο δικαστικός Μανούσος Κούνδουρος προτείνει να γίνει η Κρήτη αυτόνομο νησί, με χριστιανό διοικητή πενταετούς θητείας. Αυτή είναι η έναρξη της Κρητικής Πολιτείας, πρόωρο μόρφωμα πριν την Ένωση. Μέλος στην πρώτη Κρητική Βουλή είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Όμως η διαφωνία του με τον Πρίγκιπα Γεώργιο οδηγεί τον Βενιζέλο στην Επανάσταση του Θερίσου. Με το τέλος της Κρητικής Πολιτείας έρχεται η πολυπόθητη Ένωση. «Η Κρήτη απέδειξε πως δεν ήταν νησί. Ήταν θεριό που κείτονταν στη θάλασσα», κατέληξε ο Παπα-Γιώργης.
"Φωτεινό παράδειγμα οι 980 του Αρκαδίου"
Αμέσως μετά το λόγο πήρε ο δήμαρχος Μιχάλης Σελέκος, που έκρινε πως είναι πολύ σημαντικό να μη σβήνουμε τη μνήμη μας, αλλά να σεβόμαστε την ιστορία μας. Πολύ περισσότερο σε κάποιες στιγμές που έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην ελευθερία του τόπου μας. Κατά τον κ. Σελέκο, πάντα θα πρέπει να παίρνουμε υπόψη, όχι αν πρόσκαιρα κερδίζεις μια μάχη ή όχι, αλλά ότι θα πρέπει να δίνεις τις μάχες και να μην κάθεσαι με σταυρωμένα τα χέρια και να υπομένεις τη μοίρα σου.
Φωτεινό παράδειγμα οι 980 του Αρκαδιού (που δεν ήταν όλοι τους ένοπλοι) απέναντι σε 15.000 ενόπλους (Τούρκοι, Αλβανοί, Αιγύπτιοι). Παρόλα αυτά πολέμησαν. Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδιού έδωσε την ώθηση στο να ασχοληθεί η Ευρώπη και με το Κρητικό ζήτημα. Αυτό ώθησε στην παροχή ελευθερίων και οδήγησε στην ανεξαρτησία της και την μετέπειτα ένωση της με τη μητέρα Ελλάδα. «Αφεντικά στον τόπο μας πρέπει να είμαστε εμείς. Έχουμε την υποχρέωση απέναντι σε αυτούς που έδωσαν τις ζωές τους τα προηγούμενα χρόνια για να είμαστε εμείς ελεύθεροι, να το κάνουμε για τις μελλοντικές γενιές».
Κλείνοντας, έδωσε θερμά συγχαρητήρια στον τοπικό σύλλογο, κρίνοντας ότι πραγματοποιεί εκδηλώσεις ουσίας, κάτι που το έχουν ανάγκη οι συνδημότες μας.
Χαιρετιστήριο μήνυμα για την εκδήλωση, έστειλε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Βίτσας.
Η βραδιά συνεχίστηκε με ένα πλούσιο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα από τα χορευτικά και μουσικά τμήματα της Εστίας. Σε όλους τους παρευρισκόμενους σερβιρίστηκε άφθονη τσικουδιά με πλούσια εδέσματα.
ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ
Κατερίνα Διαλυνά: Η "Μπουμπουλίνα"της κρητικής μουσικής
Ιδιαίτερα καλές εντυπώσεις άφησε η νεαρή λυράρισσα Κατερίνα Διαλυνά, καρπός της σχολής λύρας και του μουσικοδιδάσκαλου Γιώργου Δαγαλάκη. Η Κατερίνα κατάγεται από τη Νεάπολη Λασιθίου και ασχολείται με το κατ'εξοχήν κρητικό όργανο, εδώ και 2,5 χρόνια. Φοιτά στη Β'λυκείου και ονειρεύεται να γίνει σεφ.
Όπως μας είπε, ο πατέρας και ο παππούς της την παρακίνησαν να ασχοληθεί με την εκμάθηση του μουσικού αυτού οργάνου. Παρότι η λύρα θεωρείται ανδροκρατούμενη, εκείνη την επέλεξε και απέδειξε πως τα πάει πολύ καλά. Παράλληλα στοχεύει να ξεκινήσει και μαθήματα φωνητικής. «Κάνει πολλή σπουδαία δουλεία και μας έχει διδάξει πολλά ο κ. Δαγαλάκης», είπε στο "Χαϊδάρι Σήμερα"με ενθουσιασμό. Αφιερώνει για το μάθημα και τη μελέτη κατ'οίκον περίπου δύο ώρες την εβδομάδα. Σκέπτεται να ασχοληθεί επαγγελματικά με την κρητική μουσική και δεν θα έλεγε όχι στην κυκλοφορία ενός κρητικού cd.
«Είμαι πολλή χαρούμενη για αυτό που κάνω. Οι γυναικείες παρουσίες στη λύρα είναι μετρημένες», μας εξομολογήθηκε. Κρατήστε αυτό το όνομα. Σε κάποιους μήνες πιθανόν να το βρείτε σε κάποιο cd. Καλή σου επιτυχία Κατερίνα.
"Δεν φταίει ο Σόΐμπλε"
Έναν έντονο παραλληλισμό ανάμεσα στους συμμάχους του χτες και του σήμερα, έκανε ο Παπα-Γιώργης. Ο καταγόμενος από τους Κασσάνους Ηρακλείου, αφού αναγνώρισε πως τη χώρα μας από τα βάθη της ιστορίας την κορόιδευαν οι σύμμαχοί της, έκρινε πως δεν φταίνε μόνο αυτοί. Θεώρησε πως εμείς δημιουργούμε το πρόβλημα. «Εμείς δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας. Εάν φτάσαμε στο σημερινό μας χάλι, αιτία είναι ότι οι πολιτικές μας ηγεσίες δεν είναι ικανές να κάνουν διαχείριση περιπτέρου. Συνεπώς δεν φταίει ο Σόιμπλε, αυτός έρχεται μετά. Εμείς δεν είμαστε εντάξει. Αν εμείς κάναμε αρπαχτές διορίζοντας συγγενείς και φίλους, πάλι εμείς φταίμε».
Όταν οι Κρήτες συγκρούστηκαν με τον Βενιζέλο
Μια άγνωστη πτυχή της ελληνικής ιστορίας ήταν όταν οι Κρητικοί ήρθαν σε σφοδρή σύγκρουση με τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδος Ελευθέριο Βενιζέλο, το 1910. Πίστευαν ότι η άνοδος του "επαναστάτη του Θερίσου"στην διακυβέρνηση της χώρας, θα έδινε οριστική λύση στο ζήτημα της Ένωσης. Ο ίδιος όμως έκρινε πως οι συνθήκες δεν ήταν ακόμα κατάλληλες. Άλλωστε δεν είχε την έγκριση των Δυνάμεων.
Την άγνωστη αυτή σε πολλούς πτυχή της ιστορίας μας, ζητήσαμε να μας αναλύσει ο Παπα-Γιώργης. « Ο Βενιζέλος είχε κατανοήσει ότι η Ένωση θα μπορούσε να γίνει μόνο αν η Ελλάδα εξασφάλιζε μια στρατιωτική ισχύ. Για το λόγο αυτό απαγόρευσε την είσοδο Κρητικών βουλευτών, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Όταν εκείνος συνεννοήθηκε με τη Σερβία και τη Βουλγαρία εναντίον της Τουρκίας και οι διαδοχικές νίκες διπλασίασαν την Ελλάδα, τότε άνοιξε ο δρόμος και πέρασαν οι Κρήτες βουλευτές στο Κοινοβούλιο. Την 1η Δεκεμβρίου υπογράφτηκε επίσημα και η Ένωση.
Όταν ο Πρίγκιπας Ανδρέας "καλούσε"τον Κεμάλ
Με την ευκαιρία της εορτής της
μνήμης του Αγίου Ελευθερίου, αξίζει να αναφέρουμε και μια θλιβερή σελίδα της νεότερης ιστορίας μας. Είναι γνωστή η αγάπη που είχε ολόκληρος ο Μικρασιατικός Ελληνισμός για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Λίγους μήνες πριν την Μικρασιατική Καταστροφή
(Δεκέμβριος 1921) ο Πρίγκιπας Ανδρέας γράφει στον Ιωάννη Μεταξά: «Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων. Επικρατεί Βενιζελισμός ογκώδης και κατά την l5ην Δεκεμβρίου είχον κλείσει σχεδόν όλα τα καταστήματα. Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ δια να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους, οι οποίοι φέρονται ούτω κατόπιν του φοβερού αίματος όπερ εχύσαμεν εδώ».
Ήταν 15 Δεκεμβρίου (εορτή του Αγίου Ελευθερίου) όταν οι έμποροι της Σμύρνης δεν πήγαιναν να ανοίξουν τα καταστήματα τους, τιμώντας την ονομαστική εορτή του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Γιώργος Παπαπαναγιώτου
